Wieża Clausiusa

Wahadło Foucaulta

Jean Paul Babtiste Foucault był francuskim fizykiem żyjącym w latach 1819 – 1868. Dokonał on jednego z pierwszych pomiarów prędkości światła w powietrzu i w wodzie, zbudował pryzmat polaryzacyjny, fotometr i żyroskop. Najbardziej znany jest jednak jako twórca doświadczenia, które potwierdzało fakt, że Ziemia obraca się wokół osi. W swojej piwnicy Foucault zawiesił odważnik o masie około 5kg na dwumetrowym drucie i zauważył, że płaszczyzna drgań wahadła systematycznie się obraca. W 1851 przeprowadził ten eksperyment ponownie w paryskim Panteonie. Użył do tego ciężarka o masie 28kilogramów zawieszonego na nici o długości 67metrów. Wahadło zostało wprowadzone w ruch, a po dłuższej obserwacji Foucault zauważył, że ciężarek wykonuje ruch zakreślający obraz rozety, co dowodzi ruchu obrotowego ziemi.

Aktualnie takich wahadeł jest na świecie kilkaset, a ze względu na swoje spektakularne wymiary i imponujący wygląd umieszcza się je w miejscach ważnych dla nauki, kultury i polityki, takich jak uniwersytety, muzea, centra kongresowe. Najwięcej wahadeł zbudowano w USA m.in. w Centrum Kongresowym w Portland, w Muzeum Techniki i Przemysłu w Chicago, w Muzeum Narodowym Historii Amerykańskiej w Waszyngtonie. W Europie znaleźć je można w Bazylice św. Piotra w Watykanie, we wspomnianym paryskim Panteonie, czy w Muzeum Technicznym w Wiedniu. W Polsce wahadła Foucaulta powstały m.in. na Wydziale Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w Kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie, na Wieży Radziejowskiego we Fromborku, czy na Wieży Dzwonów na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. Niedługo do listy polskich wahadeł dopisać będzie można dziedziniec Politechniki Koszalińskiej.